12.1. İstanbul Konurbasyonunun Yeni Habitat Adacığında CBS Tabanlı Jeoekoloji Planlama Analizi
Planlama ile ılgili yapılan veriler
a)Yerküre ve insan arasındaki ilişkileri inceleyen coğrafyanın, teorik bilgilerinin
toplumla buluştuğu en seçkin uygulama alanlarından birisi de multidisipliner özellikteki jeoekoloji kapsamında yapılan planlama çalışmalarıdır.
b)Planlama çalışmaları mekânın amaca en uygun şekilde düzenlenmesini hedefler.
c)Planlama çalışmaları bir sahanın belirli bir amaç için uygun olup olamayacağını
içerir.
d)Planlama çalışmaları sahanın kendi sınırları içerisinde belirlenen amaç için
uygunluk sınıflarının tespit edilmesini kapsar.
sorusunun çözümü CBS teknikleri yardımıyla ortaya koyulmuştur. Bu planlama analizi bir bakıma çevresel duyarlılık analizi olarak da ifade edilebilir.Bu karmaşık yapıda amaca uygun planlamanın yapılması CBS uygulamaları ile çok daha kolay ve güvenilir olmaktadır. Ayrıca bu etkili faktörlerin sistematik planlama uygulamalarında ekonomik ve sosyal durumlarını da ifade etmek ve hesaplamalarda alternatifler üretmek bakımından da önemlidir. Bu nedenle planlama konusunda bu çerçevede birçok çalışma
gerçekleştirilmiştir. Bunların yanı sıra faktörlerin etkinlik derecelerinin tespitinde de bir çok ihtimal ve olasılık kuramları da kullanılır olmuştur.
Plansız nüfus toplanma sahalarının oluşması ve bu artışın meydana getirdiği baskı, son
yıllarda İstanbul’da yeni nüfus toplanma alanlarına gereksinim duyulmuştur.
Çalışma Sahasının Konumu
12.2. İstanbul Konurbasyonunun Yeni Habitat Adacığında
Planlamada Etkili Olan Başlıca Faktörler
Coğrafi ortam veya üzerinde yaşanılan saha, bir yandan konum, topografya, jeolojik
yapı ve litolojik karakterler, iklim, toprak, vejetasyon, hidrolojik özellikler; bir yandan da yerleşme tarihi, nüfus, sosyal karakterler, tarihi gelişim, idari ve hukuki sorunların etki ve izleri gibi birbirine sıkı sebep ve sonuç ilişkileriyle bağlı fiziki ve beşeri faktörlerden oluşan kompleks bir yapıdır.
Kompleks bir yapıya sahip çalışma sahasının, yerleşme için uygunluk sınıflarının
araştırıldığı bu analizde; sahanın yükselti, eğim, bakı, litoloji, arazi kullanım özellikleri ile fay hattından, akarsu hatlarından, ulaşım ağlarından ve hava alanından uzaklık gibi faktörler üzerinde durulmuştur.
İnceleme alanının etkili faktörler bakımından özellikleri aşağıdaki gibidir. Yükselti bakımından, en yüksek noktayı 537 m yükseltiye sahip Aydos Dağının zirvesi meydana getirir. Yükseltinin en düşük olduğu kısım Aydınlı yerleşmesinin güneydoğusunda ki 20 m seviyesidir
Çalışma Sahasının Yükselti Seviyeleri Haritası
Çalışma sahasında eğim değerleri 0 ile 75,8 º arasında değişir. En yüksek eğime sahip
yerlerde eğim değerleri 75,8 º yi bulmaktadır (Şekil 154) ancak bu yüksek değerler sahanın çok küçük bir kısmında (% 0,05) görülür
Çalışma Sahasının Eğim Haritası
Eğim değerlerinin büyük olduğu kısımlar, genellikle kısa mesafeler dâhilinde birden
yükselti meydana getiren tepelerin yamaçlarında görülür.
Bakı sınıfları bakımından yalnızca ana yönlere göre yapılan değerlendirmede (Şekil
155) en büyük alanın (% 72,04 ü) güneye baktığı görülmektedir
Çalışma Sahasının Bakı Haritası
Çok büyük bir alan kaplamamasına rağmen inceleme alanı litolojik özellikleri
bakımından çok çeşitli bir yöredir.
Çalışma Sahasının Litoloji Haritası
Çalışma Sahasının Fay Hattından Uzaklık Haritası
Çalışma sahasının başlıca akarsuları; Köy Deresi, Büyük Göl Deresi, Gökçe Dere,
Büyük Dere, Kum Dere, Uzun Dere, Gökçebeyli Deresi, Bostan Deresi ve Doğan Deresidir. Bu akarsulara katılan kolları ile birlikte inceleme alanının drenaj sistemini teşkil ederler
Çalışma Sahasının Akarsu Hatlarından Uzaklık Haritası
Çalışma Sahasının Ulaşım Hatlarından Uzaklık Haritası
Havaalanından uzaklık özellikleri bakımından, inceleme alanında Kurtköy’ün hemen
kuzeyinde Sabiha Gökçen Havaalanı bulunur.
Çalışma Sahasının Havaalanından Uzaklık Haritası
Çalışma sahasının arazi kullanım özellikleri, güncel ve çözünürlük bakımından
çalışmamızın amacına uygun olması bakımından, 2006 yılı Mayıs ayı LandSat ETM uydu
görüntüsü üzerinden belirlenmiştir.
12.3. İstanbul Konurbasyonunun Yeni Habitat Adacığında Planlama
Eşik Analizi
Bu aşamada elde edilen verilerin birlikte değerlendirilmesi ile analizleri yapılmıştır.
Ancak çalışmada kullanılan etkili faktörlerin derecelendirilmesinde bazıları nesnel bazıları ise öznel nitelikler taşımaktadır
CBS değerlerinin verilmesi iki aşamada yapılmıştır. Birincisi etkili faktör kendi içerisinde sınıflandırılmış ve değeri atanmıştır. İkinci aşamada ise tüm etkili faktörler birbirlerine gör değerlendirilmiş ve derecelendirilmiştir.
Nihai analiz sonucu bakımından ormanlar ve su koruma havzaları her durumda yerleşme
için önerilmeyen sahaları meydana getirir. Her iki grup yerleşim birimi ile sanayi tesislerinin kuruluş yerlerinin uygunluk durumunu ortaya koymak için birinci analizde dikkate alınmamışlardır. İkinci analizde ise yalnızca boş, açık alanlar dikkate alınarak bu saha üzerindeki durum incelenmiştir. Çalışmanın sonucunda iki farklı uygunluk haritası oluşturulmuştur. Bunlardan birincisinde hali hazırda kurulu bulunan yerleşmelerin de uygunluk sınıfları gösterilmiştir. İkincisinde ise yalnızca açık arazilerin bu bakımdan derecelendirilmesi yapılmıştır.
İNDİRME LİNKİ
COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ LİNKLER
Coğrafi Bilgi Sistemleri Ders Kitabı
